تمایل به کارآفرینی، خوداشتغالی و راهاندازی کسبوکارهای کوچک خانگی، در سالهای اخیر افزایش قابلتوجهی داشته است. مزیت بزرگ این نوع مشاغل، امکان کسب سود و درآمد بیشتر نسب به شغلهای کارمندی و ایجاد اشتغال برای صدها نفر دیگر است.
اما راهاندازی کسبوکار، بدون داشتن پشتوانه مالی امکانپذیر نیست. حتی یک کسبوکار کوچکی خانگی هم به سرمایه اولیه کوچک برای خرید تجهیزات یا فراهم کردن محلی برای انبار محصولات نیاز دارد. وام فنیوحرفهای، تسهیلاتی است که توسط دولت برای رفع مشکلات مالی در شروع راهاندازی کسبوکارهای خوداشتغالی و کارآفرینی ارائه میشود.
در این مطلب به بررسی شرایط اعطای وام فنیوحرفهای، انواع مختلف این وام و مشاغل زیرمجموعه آن میپردازیم. همچنین درباره مبلغ، میزان سود، نحوه بازپرداخت و مراحل ثبتنام وام فنیوحرفهای هم صحبت خواهیم کرد.
وام فنیو حرفهای چیست؟
وام فنیوحرفهای (وام خوداشتغالی) به افرادی تعلق میگیرد که از سازمان فنیوحرفهای مدرک دریافت کردهاند، این وام به افراد آموزشدیده زیر نظر این سازمان کمک میکند تا بر اساس یک مهارت خاص، کسبوکار خود را راهاندازی کنند و از آموختههای خود در جهت اشتغالزایی و کسب درآمد استفاده کنند. افراد متقاضی میتوانند در قالب راهاندازی کسبوکار خانگی، خوداشتغالی، کارآفرینی و سربازی این وام را دریافت کنند.
انواع وام فنیوحرفهای به چه کسانی تعلق میگیرد؟
وام فنیوحرفهای به افرادی که چه قصد راهاندازی کسبوکار خانگی را دارند و چه میخواهند با استخدام سایر افراد به کارآفرینی بپردازند، پرداخت میشود.
وام فنیوحرفهای چیست؟
وام فنی و حرفهای یک تسهیلات حمایتی برای افرادی است که از سازمان فنی و حرفهای مدرک معتبر دریافت کردهاند و قصد دارند مهارت خود را به یک منبع درآمد پایدار تبدیل کنند. این وام در واقع همان وام خوداشتغالی است که به هنرجویان و مهارت آموختگان کمک میکند کسبوکار شخصیشان را در قالب فعالیتهای خانگی، کارآفرینی، خوداشتغالی یا حتی طرحهای مرتبط با سربازی راهاندازی کنند. اگر مهارتی یاد گرفتهاید و میخواهید از آن برای درآمدزایی استفاده کنید، وام فنی و حرفه ای یکی از بهترین گزینهها برای شروع مسیر شغلی شماست.
وام خوداشتغالی توسط چه مراجعی ارائه میشود؟
وام خوداشتغالی در ایران توسط چند مرجع اصلی ارائه میشود که هر کدام با هدف حمایت از ایجاد کسبوکارهای کوچک و خانگی فعالیت میکنند. مهمترین این مراکز شامل کمیته امداد امام خمینی، صندوق رفاه، بانکهای دولتی و خصوصی و برخی نهادهای حمایتی دیگر هستند که متناسب با شرایط متقاضی، طرحهای مختلفی را در اختیار افراد قرار میدهند.
اگر قصد راهاندازی یک حرفه مستقل را دارید، یکی از بهترین گزینهها استفاده از وام خوداشتغالی فنیحرفهای است که معمولاً با کارمزد پایین، بازپرداخت بلندمدت و شرایط انعطافپذیر ارائه میشود. این مراجع با هدف تقویت مهارت، ایجاد اشتغال و حمایت از اقشار کمدرآمد، مسیر دریافت تسهیلات را برای کارآفرینان واقعی سادهتر کردهاند و نقش مهمی در توسعه مشاغل خرد دارند.
انواع وام فنیوحرفهای به چه کسانی تعلق میگیرد؟
وام فنی و حرفهای به افرادی که چه قصد راهاندازی کسبوکار خانگی را دارند و چه میخواهند با استخدام سایر افراد به کارآفرینی بپردازند، پرداخت میشود.
وام فنیوحرفهای برای مشاغل خانگی
مشاغل خانگی به فعالیتهایی گفته میشود که در محیط خانه و بدون ایجاد مزاحمت برای واحدهای همجوار، منجر به تولید کالا یا خدمات قابل عرضه میشود. حوزههای مجاز فعالیت مشاغل خانگی عبارتاند از:
- صنایع دستی
- فرش دستباف و رشتههای مرتبط با فرش
- صنایع تولیدی (صنعت و خدمات)
- تجارت الکترونیک
- امور تولیدات دامی
- شیلات
- صنایع تبدیلی و تکمیلی
- کشاورزی
- عشایری
- امور تولیدات گیاهی
- فعالیتهای فرهنگی و هنری
بیشتر بخوانید: وام بازنشستگان تامین اجتماعی چیست؟ سال ۱۴۰۳| نحوه دریافت و مدارک
وام فنیوحرفهای برای خود اشتغالها
وام فنی و حرفهای یکی از بهترین فرصتها برای افرادی است که مهارت دارند؛ اما برای شروع کار به سرمایه اولیه نیاز دارند. بسیاری از مشاغل خویشفرمایی مثل آرایشگری، خیاطی، تعمیرات لوازمخانگی، مکانیک خودرو، برق ساختمان و حتی حوزههایی مثل پرورش طیور یا صنایع چوب با یک سرمایه پایه قابل راهاندازی هستند. به همین دلیل وام خوداشتغالی فنی حرفهای بهعنوان یک پشتوانه مالی هوشمندانه در نظر گرفته میشود تا افراد دارای مدرک فنی حرفهای بتوانند بدون دغدغه وارد بازار کار شوند و کسبوکار شخصی خود را راه بیندازند.
وام فنیوحرفهای با هدف کارآفرینی
فعالیتهایی که در راستای پرورش یک ایده باعث ایجاد یک کسبوکار جدید میشوند، در حوزه کارآفرینی قرار دارند. برخی مشاغل این حوزه عبارتاند از:
- دوخت انواع پوشاک
- چرمدوزی
- گیوهدوزی
- حولهبافی
- نخریسی
- پارچهبافی
- فرشبافی
- گلیمبافی
- ساخت زیورآلات
- خاتمکاری
- قلمزنی
- معرقکاری
- تراش سنگ قیمتی
- دامداری
- مرغداری
- شیلات
- کشاورزی
- صنایع دستی
- پرورش محصولات گلخانهای
- زنبورداری
- پرورش گل
- تولید قارچ
- گیاهان دارویی
- عرقیات گیاهی
- برنامهنویسی
- انیمیشنسازی
- پشتیبانی سایت
وام فنی و حرفهای مخصوص زنان خانهدار و فارغالتحصیلان کاردانش
وام مدرک فنی حرفهای یکی از بهترین فرصتها برای زنان خانهدار و فارغالتحصیلان مهارتی است که میخواهند بدون سرمایه اولیه زیاد، مسیری برای شروع یک کسبوکار کوچک پیدا کنند. داشتن مدرک معتبر باعث میشود بانکها و صندوقها با اطمینان بیشتری به شما وام بدهند، چون مهارت شما در یک حوزه مشخص ثابت شده است. از رشتههایی مثل آرایشگری و خیاطی گرفته تا طراحی دوخت، خدمات فنی، تولید محتوا، آشپزی و دهها تخصص دیگر.
برای زنان خانهدار، این وام یک نقطه شروع عالی است، چون میتوانند با هزینهای کم، کار خانگی راهاندازی کنند و به درآمد پایدار برسند. فارغالتحصیلان مهارتی نیز با دریافت وام مدرک فنی حرفه ای میتوانند تجهیزات اولیه کارشان را تهیه کنند، فضای کار بسازند یا خدمات خود را توسعه دهند.
وام فنیوحرفهای برای سربازان
وام فنیوحرفهای سربازی، برای حمایت مالی از سربازهایی ارائه میشود که دوره خدمت خود را به پایان رساندهاند. البته فقط افرادی که سربازی خود را بعد از سال ۱۳۹۷ تمام کردهاند، واجد شرایط دریافت این وام هستند. سربازهایی که گواهینامههای مهارتی معتبر در زمینههای صنعتی، کشاورزی، فرهنگی، هنری، خدماتی و … را داشته باشند، میتوانند برای گرفتن این وام اقدام کنند.
کسبوکارهایی که در طرح ۱۴۰۴ بیشترین شانس دریافت وام دارند
کسبوکارهایی که مهارت و تخصص عملی دارند، در طرح ۱۴۰۴ بیشترین شانس دریافت تسهیلات را خواهند داشت؛ چون بانکها و صندوقها معمولاً به مشاغلی اولویت میدهند که با مدرک فنیحرفهای راهاندازی شدهاند و امکان اشتغالزایی سریع دارند.
مشاغل با بیشترین شانس دریافت وام در طرح ۱۴۰۴
- خدمات برقکاری ساختمان و تجهیزات الکترونیکی
- تعمیرات موبایل، لپتاپ و لوازم دیجیتال
- آرایشگری زنانه و مردانه
- خدمات فنی خودرو (تعمیر موتور، برق خودرو، صافکاری)
- خیاطی، طراحی دوخت و مزونهای کوچک
- نجاری، کابینتسازی و دکوراسیون داخلی
- تولید مواد غذایی خانگی (شیرینی، فینگر فود، بستهبندی مواد غذایی)
- خدمات کافیشاپ و باریستا با سرمایه کم
- چاپ، طراحی گرافیک و خدمات تبلیغاتی کوچک
- کارگاههای کوچک صنایعدستی مانند چرمدوزی، نقرهکاری و سفال
دریافت وام با مدرک فنیوحرفهای چه شرایطی دارد؟
دریافت وام فنیوحرفهای نیز مانند هر وام دیگری، دارای شرایط عمومی و اختصاصی است. این شرایط عبارتاند از:
شرایط عمومی وام فنیوحرفهای
- داشتن تابعیت ایران
- داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم
- عدم اشتغال یا بهرهمندی از بیمه اشتغال
- عدم استفاده از تسهیلات صندوق کارآفرینی امید
- عدم اشتغال در بخش دولتی
- عدم اشتغال در شرکتها و موسسههای غیردولتی در زمان دریافت تسهیلات
- عدم دریافت حقوق بازنشستگی
- سن حداقل ۱۸ و حداکثر ۵۰ سال
- داشتن مجوزهای اشتغال مورد نیاز
بیشتر بخوانید: بررسی و مقایسهی انواع وام؛ کدام وام مناسب شماست؟
شرایط اختصاصی وام فنیوحرفهای
- تناسب مدرک فنیوحرفهای متقاضی با عنوان شغلی
- مدرکی مبنی بر سکونت متقاضی در محل ایجاد اشتغال
- ارائه چک و سفته (معادل ۱۵۰درصد تسهیلات)
- معرفی ضامن معتبر (کارمند رسمی) همراه با گواهی کسر از حقوق
- ارائه طرح یا ایده خلاقانه اشتغال
مبلغ وام فنیوحرفهای چقدر است؟
مبلغ وام فنیوحرفهای در سال ۱۴۰۴ بسته به نوع مهارت، سطح مدرک و طرح اشتغالزایی متقاضی تعیین میشود و معمولاً بهصورت شناور اعلام میگردد. امسال نیز مبلغ وام فنی حرفه ای ۱۴۰۴ در ادامه روند سال گذشته، عمدتاً در بازه حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان قرار دارد؛ هرچند برخی بانکها و مؤسسات ارائهدهنده این تسهیلات ممکن است سقفهای بالاتری را برای طرحهای قویتر یا مهارتهای تخصصیتر در نظر بگیرند. به همین دلیل، بهترین کار این است که قبل از ثبتنام، شرایط و سقف دقیق وام را از مرجع ارائهدهنده استعلام کنید تا با دید روشنتری برای دریافت این وام اقدام کنید.
نرخ سود و شرایط بازپرداخت وام فنیوحرفهای چگونه است؟
حداکثر سود وام فنیحرفهای، ۴درصد و مدت بازپرداخت آن ۷سال (۸۴ماه) است. لازم به ذکر است که شرایط بازپرداخت وامها، ممکن است در موسسات مالی مختلف، فرق داشته باشد؛ به همین دلیل بهتر است برای کسب اطلاع از شرایط دقیق، به بانک یا موسسه مدنظرتان مراجعه کنید. در جدول زیر، سقف انواع تسهیلات فنیوحرفهای همراه با جزئیات آن را میبینید.
ضمانت لازم برای دریافت وام فنیوحرفهای
ضمانت مورد نیاز وام فنیحرفهای، بسته به مبلغ آن مشخص میشود. متقاضی باید بهازای هر ۵۰ میلیون تومان، یک ضامن کارمند رسمی با گواهی کسر از حقوق را معرفی کند. علاوه بر این، چک و سفته امضا شده توسط ضامن به میزان ۱/۵برابر مبلغ وام درخواستی هم مورد نیاز است. ممکن است برای وامهای با مبلغ بالاتر، بانک از متقاضی وثیقه ملکی یا پروانه کسب را هم درخواست کند.
چه مدارکی برای دریافت وام فنی و حرفهای لازم است؟
قبل از مراجعه به موسسات ارائهدهنده وام، بهتر است مدارک لازم را آماده کنید تا پرداخت وام با تاخیر مواجه نشود. مدارک لازم برای این وام عبارتاند از:
- اصل و کپی کارت ملی (یا رسید کارت ملی هوشمند) و شناسنامه متقاضی وام
- اصل و کپی کارت ملی (یا رسید کارت ملی هوشمند) و شناسنامه ضامنها
- گواهی کسر از حقوق ضامنها
- اصل و کپی مدرک فنیوحرفهای
- اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت دائم متقاضی
- مدارک مربوط به محل سکونت متقاضی (کپی سند خانه، اجارهنامه و در برخی موارد استشهاد محلی)
مجوزهای کسبوکار (مجوز اشتغال، پروانه کسب، جواز تاسیس و …)
کدام موسسات بانکی وام فنیوحرفهای پرداخت میکنند؟
بانکها و موسسات مالی مختلفی این وام را ارائه میکنند. به همین دلیل بهتر است از شعب بانکها یا موسسات، درباره امکان دریافت این وام سوال کنید. برخی از معروفترین مراکز مالی ارائهدهنده وام فنیحرفهای عبارتاند از:
- صندوق کارآفرینی امید
- بنیاد برکت
- صندوق نوآوری و شکوفایی
- بانک سپه
- بانک رسالت
- بانک ملی
- پستبانک
- بانک ملت
- بانک صادرات
- بانک رفاه
- بانک کشاورزی
- بانک سینا
- بانک قرضالحسنه مهر ایران
مقایسه بهترین ارائهدهندگان وام فنی و حرفهای برای اشتغالزایی در ۱۴۰۴
اگر قصد گرفتن وام فنیوحرفهای را دارید، انتخاب بانک مناسب میتواند مسیر شما را بسیار هموارتر کند. در این بخش، مهمترین طرحهای حمایتی برای ایجاد کسبوکار و اشتغالزایی را مقایسه میکنیم تا بدانید کدام گزینه با شرایط وام فنیوحرفهای شما سازگارتر است.
۱. طرح مائده؛ بانک توسعه تعاون
طرح مائده یکی از کاملترین وامهای حمایتی برای راهاندازی مشاغل خانگی و کسبوکارهای کوچک است؛ مخصوصاً برای افرادی که تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی هستند. سقف وام برای افراد حقیقی تا ۳۰۰ میلیون تومان و برای شرکتها و کسبوکارهای خرد تا ۷۵۰ میلیون تومان است. بازپرداخت حداکثر ۶۰ماهه بوده و وام با کارمزد ۴ درصد ارائه میشود. مهمترین نکته، الزام داشتن حداقل ۱ ماه ماندگاری سپرده نزد بانک برای افراد حقیقی است.
مدارک و شرایط:
- حداقل یک ماه ماندگاری سپرده
- داشتن طرح اشتغالزایی قابل بررسی
- معرفینامه معتبر برای افراد تحت پوشش
- مدارک هویتی و شغلی
۲. طرح مددجویان بهزیستی؛ بانک سینا
این طرح مخصوص توانمندسازی مددجویان و زنان سرپرست خانوار است و یکی از بهترین وامهای حمایتی برای شروع خوداشتغالی محسوب میشود. سقف وام برای مددجویان ۵۰ میلیون تومان و برای کارفرمایان تا ۲ میلیارد تومان است. بازپرداخت تا ۷ساله (۸۴ ماه) و با کارمزد بسیار پایین ۴ درصد انجام میشود. طرح خود اشتغالی حتماً باید به تایید سازمان بهزیستی برسد و معرفی رسمی صورت بگیرد.
مدارک و شرایط:
- معرفینامه رسمی سازمان بهزیستی
- تایید طرح اشتغالزایی
- مدارک هویتی و تکمیل فرمهای بانک
- ضمانت مطابق مقررات بانک سینا
۳. طرح سرو؛ بانک قرضالحسنه مهر ایران
طرح سرو کمی متفاوت است؛ این وام با مدل سپردهگذاری بهعنوان عقد صلح ارائه میشود. شما باید بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان در بانک تودیع کنید و بعد از ۳۰ تا ۵۰ روز انتظار، میتوانید ۲ برابر مبلغ سپرده یعنی ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان وام قرضالحسنه دریافت کنید. بازپرداخت در دورههای کوتاهمدت ۷، ۸ یا ۹ماهه و با کارمزد ۴ درصد است. مناسب صاحبان کسبوکار با جواز معتبر.
مدارک و شرایط:
- داشتن جواز کسب یا پروانه صنفی معتبر
- سپردهگذاری اولیه ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون
- دوره انتظار ۳۰ تا ۵۰ روز
- رعایت ضوابط اعتباری بانک مهر ایران
جدول مقایسه ارائهدهندگان وام فنی و حرفهای (۱۴۰۴)
| ویژگیها | طرح مائده – بانک توسعه تعاون | طرح مددجویان بهزیستی – بانک سینا | طرح سرو – بانک قرضالحسنه مهر ایران |
| نوع وام | حمایت از مشاغل خانگی و کسبوکارهای خرد | تسهیلات توانمندسازی مددجویان و کارفرمایان | وام مبتنی بر سپرده (عقد صلح + قرضالحسنه) |
| سقف وام | ۳۰۰ میلیون برای افراد حقیقی / ۷۵۰ میلیون برای کسبوکارها | ۵۰ میلیون برای مددجویان / ۲ میلیارد برای کارفرمایان | ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلیون (۲ برابر مبلغ سپرده) |
| نرخ کارمزد / سود | ۴٪ | ۴٪ | ۴٪ |
| مدت بازپرداخت | تا ۶۰ ماه | تا ۸۴ ماه (۷ سال) | ۷، ۸ یا ۹ ماه |
| شرط اصلی دریافت | ماندگاری سپرده یکماهه + طرح اشتغال | معرفی رسمی از بهزیستی + تأیید طرح | سپردهگذاری ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون + جواز کسب |
| مناسب برای | کارآفرینان کوچک، مشاغل خانگی، افراد تحت پوشش | مددجویان، زنان سرپرست خانوار، کارفرمایان | اصناف و مشاغل دارای جواز کسب |
مراحل ثبتنام دریافت وام فنیوحرفهای
مراحل دریافت وام در هر بانکی ممکن است متفاوت باشد. معمولا برای گرفتن وام فنیحرفهای باید مراحل زیر را دنبال کنید:
- ثبتنام در سامانه وام فنیوحرفهای به آدرس mcls.gov.ir (سربازها باید در سایت سرباز ماهر به آدرس smaher.ir ثبتنام کنند.)
- ارائه طرح توجیهی یا ایده (در صورت نیاز)
- مراجعه به سایت اینترنتی بانک و ثبتنام برای گرفتن وام (شامل آپلود مدارک مورد نیاز و ثبت مشخصات)
- مراجعه حضوری به بانک برای تکمیل درخواست
بعد از بررسی درخواست توسط کارشناس ارزیابی مستقر در بانک و تایید، وارد صف گرفتن وام فنیوحرفهای میشوید. در صورتی که کارشناس بانک، مدارک یا صلاحیت شما را برای دریافت این وام کافی نداند، از صف بررسی حذف شده و ممکن است مشمول پرداخت جریمه شوید.
سخن آخر
در نهایت، وام فنیوحرفهای فرصتی واقعی برای افرادی است که میخواهند بدون سرمایه اولیه، مسیر شغلی خود را بسازند یا کسبوکارشان را توسعه دهند. ثبتنام در طرح ۱۴۰۴ بهراحتی از طریق سامانههای رسمی انجام میشود و اگر مهارتی دارید یا قصد دارید مهارتی یاد بگیرید، این وام میتواند نقطه شروع فوقالعادهای باشد.
سوالات متداول
- آیا بدون مدرک فنی حرفهای هم میتوان وام گرفت؟
بهطورکلی بخش مهمی از این تسهیلات بر پایه داشتن مهارت تایید شده است، اما بعضی طرحها برای راهاندازی کسبوکارهای کوچک بدون مدرک فنی حرفهای هم امکان ثبتنام دارند. البته داشتن مدرک شانس پذیرش را بیشتر میکند. - چند ضامن برای وام فنیوحرفهای لازم است؟
تعداد ضامنها بسته به نوع بانک و مبلغ وام فرق میکند، اما معمولاً یک تا دو ضامن معتبر یا سفته کافی است. در برخی طرحهای حمایتی هم فرایند ضمانت سادهتر شده است. - آیا آموزشگاهها هم مشمول این وام میشوند؟
بله بسیاری از آموزشگاههای آزاد و مراکز مهارتآموزی نیز میتوانند برای توسعه تجهیزات یا ایجاد دورههای جدید، از وامهای فنی و حرفهای استفاده کنند. البته نوع فعالیت و مجوزها در بررسی نهایی تاثیر دارد.
